Sérgio Godinho lanceert bundel met korte verhalen. "Een onderwerp dat aanleiding geeft tot vele verhalen"

Op bijna 80-jarige leeftijd heeft Sérgio Godinho opnieuw een bundel korte verhalen uitgebracht. Dit keer heeft de kunstenaar 15 verhalen verzameld die verband houden met het thema zelfmoord, met personages die "naar de afgrond worden getrokken".

'Alsof er geen morgen bestond – zelfmoordverhalen' is nu verkrijgbaar in de boekhandel, precies op tijd voor de zomervakantie.

Notícias ao Minuto sprak met de kunstenaar, die bekende dat hij "geen zelfmoordneigingen" heeft, maar dat hij het onderwerp "interessant en belangrijk" vindt.

Maar je hebt het mis als je denkt dat Sérgio Godinho zijn laatste jaren alleen maar aan het schrijven van deze verhalen heeft besteed. Naast deze "onderneming" denkt de muzikant ook na over een nieuw album en gaat hij door met liveconcerten.

Binnenkort wordt hij geëerd op de boekenbeurs van Porto, waar hij ook zijn nieuwe boek zal presenteren en een concert zal geven met zijn band, Os Assessores.

Je hebt onlangs het boek 'Alsof er geen morgen was – Suicidal Stories' uitgebracht. Waarom wilde je korte verhalen over zelfmoord schrijven?

Ik wil meteen duidelijk maken dat ik geen suïcidale neigingen heb, maar ik denk dat het een thema is dat interessant is in termen van drama en, in termen van levensverhalen, niet alleen interessant maar ook belangrijk. Het is een beslissing over ons eigen leven. In twee van de verhalen worden de zelfmoorden niet eens gepleegd, maar het is een onderwerp dat aanwezig is. Ik denk dat het een onderwerp is dat aanleiding geeft tot vele verhalen, in die zin dat het ook een eenzame oplossing is, vaak definitief en vaak niet begrepen door anderen. Ik was hierin geïnteresseerd als een thema dat de verhalen verbindt, hoewel ze sterk van elkaar verschillen. En het zijn geen morbide of deprimerende verhalen.

En het laatste verhaal is een weerspiegeling hiervan…

Ja, misschien zou ik dit eigenlijk niet eens moeten zeggen [lacht], maar merkwaardig genoeg gaat het laatste verhaal over een hernieuwde hoop. Er is geen sprake van zelfmoord. Hoe dan ook, ik wilde weer korte verhalen gaan schrijven. Ik had al een verhalenbundel en daarna drie romans achter elkaar – ik maakte er één af en begon dan aan een andere – en ik wilde terug naar korte verhalen omdat ik heel verschillende personages moest ontwikkelen, die niet in één verhaal zouden passen. Het zijn op zichzelf staande verhalen, ze hebben niets met elkaar te maken, behalve dit gemeenschappelijke thema.

We willen allemaal dat ons werk goed ontvangen wordt, en afwijzing kan vaak traumatisch zijn. Ik probeer het te vermijden, maar voor sommige mensen kan dat wel zo zijn. Het kan een deuk in je rug slaan.

Je studeerde psychologie voordat je de kunstwereld in ging. Heeft deze ervaring je beïnvloed om over dit soort onderwerpen te schrijven?

Nee, nee. Ik denk niet dat deze verhalen erg psychologisch zijn. Vaak zijn deze suïcidale impulsen onverklaarbaar. Het is de eigen impuls van de persoon. Een soort aantrekkingskracht, een aantrekkingskracht tot de afgrond. Maar ik wilde niet echt een psychologische verklaring. Ik heb het bijvoorbeeld niet over ongelukkige liefdes, die tot zelfmoord of zoiets kunnen leiden. Het is minder verklaarbaar en dat vind ik wel prettig. Er is een verhaal waarin het vrouwelijke personage precies zegt dat niemand om haar heen, niet haar vrienden, niet haar zoon, het zou begrijpen, maar dat ze het moest doen.

Ik heb al gezegd dat je geen suïcidale neigingen hebt, maar heb je inspiratie gehaald uit een zaak die je kent? Er zijn verschillende geregistreerde gevallen in de kunstwereld...

Ja, er zijn er twee of drie die mogelijk indirect beïnvloed zijn. Eén verhaal gaat over een zeer succesvolle acteur die altijd bang is dat zijn volgende werk een mislukking zal zijn. Deze angst is echt. Het is niet dat iemand er zelfmoord om zou plegen, maar we willen allemaal dat ons werk goed ontvangen wordt en afwijzing kan vaak traumatisch zijn. Ik probeer het zelf te vermijden, maar voor sommige mensen kan het dat wel zijn. Het kan een deuk in de wond slaan. Er is ook een kort verhaal genaamd '17 steken in jaloezie'. Ik denk dat heel jonge mensen, jongvolwassenen of mensen in hun late tienerjaren, het vaak moeilijk hebben om met afwijzing om te gaan. Wanneer iemand een liefdesrelatie beëindigt, is die afwijzing erg moeilijk te verteren, en leidt het zelfs tot misdaden – zoals in dit korte verhaal – omdat het ondraaglijk is om deze afwijzing te ervaren. Ik denk dat we ook met deze afwijzing moeten leren leven. Het leven is zo complex, opgebouwd uit momenten en tegenstrijdigheden. Uit nieuwe paden die zich openen. Het is moeilijk, maar noodzakelijk.

Ik probeer al een tijdje bijna elke dag te schrijven

Vindt u dat er in Portugal een gebrek is aan steun voor de geestelijke gezondheid?

Ik denk dat er tegenwoordig structuren voor beginnen te komen, maar het is altijd onvoldoende.

Heb je al deze verhalen in één keer geschreven of lagen er al een paar in de la?

Er lag niets in de la, maar ze waren niet allemaal in één keer geschreven, ze waren in meerdere keren geschreven. Het was een hele onderneming [lacht]. Het was niet allemaal in één keer, want het kwam er niet in één keer uit. Er komt werk bij kijken, ik herzie veel. Ik probeer al een tijdje bijna elke dag te schrijven. Dat kan niet elke dag, want ik heb ook shows. En andere dingen die ik leuk vind, maar ik probeer wel regelmatig te schrijven en in die zin was het een continue inspanning.

Wanneer voel jij je het meest geïnspireerd?

's Avonds, laat in de middag, als ik al iets anders te doen heb. Ik zit graag achter de computer, wetende dat er geen verstoringen meer zullen zijn. Er kan een telefoontje komen, maar... ik bedoel, op dat moment hoef ik niet naar de bank of boodschappen te doen [lacht]. De nacht lijkt eindeloos, hoewel ik geen nachtbraker ben, werk ik niet uren achter elkaar.

Ik wissel graag van 'chip', maar ik wil de muziek nooit verlaten en ik werk langzaam aan een nieuw album.

U wordt binnenkort geëerd op de Boekenbeurs van Porto voor uw bijdrage aan de Portugese cultuur. Dit is uw geboortestad en in augustus viert u uw 80e verjaardag. Wat brengt dit eerbetoon u?

Ik denk niet dat ze me wilden eren omdat ik 80 word [lacht]. Maar ik ben blij dat ik in mijn stad geëerd word. Nou ja... ik weet eerlijk gezegd niet eens uit welke stad ik kom. Ik heb in het buitenland gewoond en woon al zoveel jaren in Lissabon [lacht]. Nee, ik weet het wel, ik weet dat mijn roots in Porto liggen. Dat ik eind augustus 80 word, denk ik dat het toeval was in verband met die wens om me te eren, die ze hadden en waar ik heel blij mee ben.

Op 23 augustus krijg ik een lindeboom cadeau, met een tekst van mij, die ik uit een liedje heb gekozen. Op 30 augustus is er een presentatie van dit boek, 'Como se não haver amanhã' (Alsof er geen morgen bestaat), en op 7 september, de sluitingsdag van de boekenbeurs, is er een optreden met mij en mijn band. Maar er is misschien nog iets anders.

Dus, bijna 80 jaar, waarvan meer dan 50 jaar gewijd aan de kunsten. Van muziek tot literatuur, inclusief filmscripts en toneelstukken, is er nog iets dat je nog moet doen?

Dat is een klassieke vraag [lacht]. En ik heb er eigenlijk geen echt antwoord op. Ik weet niet of ik iets voor het theater zou willen schrijven, maar ik weet niet zeker of ik het zou kunnen. Ik heb jaren geleden een kindervoorstelling gemaakt. Die heeft zelfs een prijs gewonnen en is vaak opgevoerd. Maar ik weet niet of ik dat nog eens zou willen doen. Ik weet het niet. Ik heb veel gedaan. Ik hou ervan om dingen te veranderen, hoewel ik muziek nooit wil opgeven en ik langzaam aan een nieuw album begin te werken.

Kijk naar dit verhaal over Joana Marques en de Engelen. Dit laat zien hoe humor onbedoeld een werpwapen kan zijn, want ik vind dit onzin van de Engelen.

En is er al een datum voor dit nieuwe album?

Volgend jaar. Ik begin met schrijven, maar het duurt nog even. Het is nog te vroeg om erover te praten.

Je eerste albums, die in Frankrijk uitkwamen, werden in Portugal door de censuur verboden. Denk je dat we 50 jaar later het risico lopen dat sommige nummers (en niet alleen dat) weer met een blauw potlood worden doorgestreept?

Er was er eentje die na het winnen van een prijs werd verwijderd, maar die werden niet zomaar ineens verwijderd. Er was een tijd, tijdens het Marcelismo, dat de censuur zelf niet wist wat ze met zichzelf aan moest [lacht]. Ze misten de samenhang. Maar nee, ik denk niet dat we dat risico lopen. We weten niet wat de toekomst brengt. Kijk naar dit verhaal van Joana Marques en de Anjos. Het laat zien hoeveel humor onbedoeld als wapen kan worden gebruikt, want ik vind dit onzin van de Anjos.

Tot slot, waar luister en lees je momenteel naar? Is er iemand die je in het zonnetje wilt zetten?

Een paar dagen geleden was Ana Lua Caiano hier – van wie ik het werk al kende – maar ze had al haar albums meegenomen. Ze is iemand met een originele visie. Ik heb ook veel samengewerkt met Garota Não, die zeer getalenteerd is en haar eigen visie meebrengt.

Lees ook: Porto stemt eremedaille uit voor Pacheco Pereira, Burmester, Godinho en IPO